Dung môi pha sơn là gì? Top 7 loại dung môi phổ biến

Dung môi pha sơn là hợp chất quan trọng giúp giảm độ nhớt, hỗ trợ quá trình thi công và tạo ra lớp sơn mịn, bền đẹp. Trên thị trường hiện nay có nhiều loại dung môi khác nhau, mỗi loại mang những đặc tính và ứng dụng riêng. Vậy có những loại phổ dung môi biến nào và cần lưu ý gì khi sử dụng? Bài viết dưới đây của Hóa chất Nam Bình sẽ giúp bạn giải đáp chi tiết!

 

Tìm hiểu về dung môi pha sơn

Dung môi pha sơn là gì?

 

Dung môi pha sơn, còn gọi là thinner pha sơn, là hợp chất được dùng để làm loãng và giảm độ nhớt của sơn. Khi pha trộn, chúng giúp hỗn hợp dễ thi công hơn, tạo lớp sơn mịn, đều và tiết kiệm lượng sơn sử dụng. Một số loại thinner còn có khả năng rút ngắn thời gian khô của bề mặt sơn.

Ngoài vai trò trong pha chế sơn, dung môi này còn được ứng dụng để làm sạch vết bẩn sơn trong quá trình thi công. Bên cạnh đó, nó cũng được dùng trong nhiều lĩnh vực khác như sản xuất khí dung, giày da, keo dán, băng dính, dược phẩm, và thậm chí cả trong nhiếp ảnh.

 

Các tính chất của dung môi pha sơn

 

Dung môi dùng để pha sơn có nhiều đặc điểm ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng pha loãng, độ bền màu và chất lượng lớp sơn thành phẩm. Việc hiểu rõ các tính chất này giúp lựa chọn và sử dụng dung môi phù hợp, hạn chế sự cố trong quá trình thi công. 

• Tính chất hóa học: Một số dung môi có thể phản ứng với thành phần trong sơn, gây hiện tượng lắng, vón cục, đổi màu hoặc tạo tạp chất, làm giảm chất lượng màng sơn.
• Độ tan: Nếu dung môi có độ tan thấp, sơn dễ bị nhũ hóa, tạo bọt khí, vón hạt và gây bề mặt loang lổ, kém thẩm mỹ.
• Độ tinh khiết: Dung môi lẫn tạp chất khiến lớp sơn sau khi pha kém bóng, sai màu, dễ nổi bọt hoặc nhăn màng sơn.
• Tỷ trọng: Quyết định tốc độ bay hơi, ảnh hưởng đến thời gian khô và độ bóng. Thinner tỷ trọng cao làm sơn khô nhanh, trong khi tỷ trọng thấp khiến sơn khô chậm, dễ bong tróc khi gặp nhiệt độ cao.
• Độ phân cực: Dung môi phân cực hòa tan các chất phân cực, còn dung môi không phân cực chỉ hòa tan được các chất không phân cực. Đây là yếu tố then chốt đảm bảo khả năng hòa tan tối ưu.

Dung môi pha sơn ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền màu của lớp sơn thành phẩm

Các loại dung môi pha sơn phổ biến

 

Mỗi loại dung môi có đặc tính hóa học riêng, ảnh hưởng trực tiếp đến độ bám dính, độ bóng cũng như tuổi thọ của lớp sơn. Các loại dung môi dùng để pha sơn phổ biến hiện nay phải kể đến như: dung môi Xylene, Acetone, IPA, xăng thơm,...

 

Dung môi Xylene

 

Xylene (C8H10) là dung môi trong suốt, hầu như không có mùi và không tan trong nước. Nhờ đặc tính nổi bật, Xylene được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực công nghiệp như sản xuất sơn, nhựa, mực in hay keo dán.

Trong ngành sơn, Xylene thường được lựa chọn để pha loãng sơn bề mặt do có tốc độ bay hơi chậm hơn Toluene, đồng thời khả năng hòa tan cao. Loại dung môi này phù hợp cho các sản phẩm sơn mài, sơn tráng men, sơn tàu biển, sơn bảo vệ cũng như trong quá trình sản xuất nhựa alkyd.

Xylene hầu như không có mùi và không tan trong nước

Khi bảo quản, Xylene cần được đặt tại khu vực thoáng mát, có mái che, tránh nhiệt độ cao hoặc nguồn lửa để hạn chế nguy cơ cháy nổ. Nếu hóa chất dính lên da, cần rửa sạch ngay bằng xà phòng và nước để đảm bảo an toàn.

 

Dung môi Alkyd

 

Dung môi pha sơn Alkyd được sử dụng chuyên biệt cho các loại sơn nền nhựa Alkyd - một loại nhựa tổng hợp từ axit béo và polyol. Sơn Alkyd nổi bật với độ bóng cao, khả năng bám dính tốt, bền màu và độ phủ ổn định, thường được ứng dụng trên bề mặt kim loại, gỗ và bê tông.

Các dung môi thường dùng để pha sơn alkyd là dung môi gốc dầu như xăng thơm hoặc white spirit. Khi pha trộn, chúng giúp điều chỉnh độ nhớt, tạo sự đồng nhất cho hỗn hợp sơn, hỗ trợ thi công dễ dàng và đảm bảo lớp phủ mịn, đều trên bề mặt vật liệu.

 

Dung môi pha sơn Acetone

 

Acetone  hay còn gọi là dimethyl ketone, là hợp chất hữu cơ có công thức hóa học C3H6O. Đây là dung môi phổ biến trong phòng thí nghiệm, thường được dùng để làm sạch dụng cụ và còn xuất hiện trong nhiều lĩnh vực khác như hóa chất, mỹ phẩm, dược phẩm hay cơ khí.

Trong ngành sơn, Acetone được đánh giá cao nhờ khả năng hòa tan tốt các loại nhựa như nitrocellulose, cellulose acetate và cellulose ether. Đặc tính này giúp giảm độ nhớt của sơn, tạo điều kiện thuận lợi cho thi công. Bên cạnh đó, với tốc độ bay hơi nhanh, Acetone còn phù hợp trong sản xuất sơn khô nhanh hoặc những loại sơn có hàm lượng chất rắn cao.

 

Acetone được đánh giá cao nhờ khả năng hòa tan tốt

Dung môi pha sơn Butyl Glycol

 

Dung môi Butyl Glycol, còn được biết đến với tên gọi Butyl Cellosolve (Ethylene Glycol Monobutyl Ether), là loại dung môi thường dùng trong pha chế sơn epoxy, urethane và acrylic.

Đây là hợp chất được tổng hợp bằng phản ứng ethoxyl hóa n-butanol với ethylene oxide. Nhờ khả năng hòa tan tốt, dung môi Butyl giúp giảm độ nhớt của hỗn hợp, hỗ trợ quá trình thi công thuận lợi hơn và đảm bảo lớp sơn phủ đều, mịn trên bề mặt.

 

Dung môi Isopropyl alcohol (IPA)

 

Isopropyl Alcohol (IPA) là dung môi phổ biến trong công nghiệp điện tử, chủ yếu dùng để làm sạch bề mặt trước khi sơn phủ. Ngoài ra, IPA còn có thể pha trộn với sơn acrylic nhằm cải thiện độ loãng và hỗ trợ quá trình thi công.

 

Xăng thơm

 

Xăng thơm là một trong những dung môi pha sơn thông dụng nhất tại Việt Nam, thường được dùng cho sơn dầu và sơn nitrocellulose. Tuy nhiên, loại dung môi này không thân thiện với môi trường và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe nếu sử dụng không đúng cách.

Xăng thơm thường được dùng cho sơn dầu và sơn nitrocellulose

 

Nước

 

Nước được sử dụng làm dung môi cho các loại sơn gốc nước, điển hình như sơn trang trí, sơn nội thất và ngoại thất. Ưu điểm của nước là an toàn, không gây hại cho môi trường và sức khỏe. Điểm hạn chế là thời gian khô lâu hơn so với nhiều dung môi khác.

Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại dung môi pha sơn (thinner) với đặc tính và ứng dụng khác nhau. Dưới đây là một số dung môi phổ biến được sử dụng nhiều trong ngành sơn và các lĩnh vực liên quan.

 

Lưu ý khi sử dụng dung môi pha sơn

 

Để đảm bảo hiệu quả thi công và an toàn lao động, người dùng cần nắm rõ đặc tính của từng loại dung môi và tuân thủ hướng dẫn từ nhà sản xuất. Một số lưu ý quan trọng bao gồm:

• Tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất: Mỗi loại sơn và dung môi có đặc tính riêng, cần áp dụng đúng chỉ dẫn để đạt hiệu quả tối ưu.
• Pha trộn đúng tỷ lệ: Đảm bảo tỷ lệ pha chuẩn theo khuyến nghị (ví dụ: sơn PU 2 thành phần cho kim loại PPG có tỷ lệ 10:1 giữa Base và chất đóng rắn).
• Đảm bảo thông gió: Thi công tại nơi thoáng khí để giảm tác hại của hơi dung môi.
• Trang bị bảo hộ cá nhân: Sử dụng găng tay, mặt nạ, kính bảo hộ trong quá trình làm việc.
• Bảo quản an toàn: Đặt dung môi ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh nguồn nhiệt và tia lửa.
• Xử lý chất thải đúng quy định: Dung môi đã dùng phải được coi là chất thải nguy hại và xử lý theo hướng dẫn của địa phương.
• Tránh nguồn phát lửa: Không dùng thiết bị hoặc vật dụng dễ tạo tia lửa gần khu vực chứa dung môi để phòng ngừa cháy nổ.

Mỗi loại sơn và dung môi có đặc tính riêng, cần áp dụng đúng chỉ dẫn để đạt hiệu quả tối ưu

 

Lựa chọn đúng dung môi pha sơn không chỉ quyết định đến độ bền và thẩm mỹ của lớp phủ mà còn giúp tối ưu thời gian và chi phí thi công. Tại Hóa Chất Nam Bình, chúng tôi luôn cung cấp dung môi chất lượng cùng hướng dẫn chi tiết để khách hàng dễ dàng sử dụng hiệu quả và an toàn. Nếu bạn cần tư vấn thêm về sản phẩm, hãy liên hệ ngay với chúng tôi. Đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm luôn sẵn sàng đồng hành, mang đến cho bạn giải pháp tối ưu trong từng công trình!